Các phim Hàn Quốc nhận giải thưởng lớn tại liên hoan phim quốc tế từng không đoạt doanh thu cao từ thị trường nước ngoài. Tuy nhiên, “Parasite” là ngoại lệ.
Theo Korea Herald, Liên hoan phim Cannes lần thứ 75 là một trong những sự kiện đáng nhớ nhất đối với điện ảnh Hàn Quốc. Lần đầu nước này giành hai chiếc cúp lớn tại một trong những sự kiện điện ảnh danh giá nhất thế giới. Theo Korea Herald, Cannes lần thứ 75 là lời nhắc nhở về con đường mà điện ảnh Hàn Quốc đã đi, từ tương đối mờ mịt đến khẳng định vị trí nổi bật hơn trên trường quốc tế.
Ở Liên hoan phim Cannes lần thứ 75, Song Kang Ho – ngôi sao của Broker – đã trở thành người Hàn Quốc đầu tiên trong lịch sử nhận giải Nam diễn viên chính xuất sắc. Trong khi đó, Park Chan Wook bổ sung vào bộ sưu tập giải thưởng vốn đã rất ấn tượng chiếc cúp Đạo diễn xuất sắc. Ông chiến thắng giải thưởng này nhờ bộ phim Decision to Leave. Đây là hai trong số 5 phim do Hàn Quốc sản xuất và được trình chiếu tại liên hoan phim.
Nghịch lý của ngành điện ảnh Hàn Quốc
Trước thế kỷ 21, phim Hàn Quốc gần như không được chú ý ở quốc tế. Thời điểm đó, Im Kwon Taek là người Hàn Quốc hiếm hoi thành danh ở nước ngoài. ChunHyang do Im Kwon Taek thực hiện vào năm 2000 trở thành bộ phim Hàn Quốc đầu tiên được chọn để tranh giải Cành cọ Vàng.
Trong khi đó, ngôi sao của bộ phim The Surrogate Woman năm 1986 (cũng do Im Kwon Taek làm đạo diễn) là Kang Soo Yeon giành được giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan Phim quốc tế Venice lần thứ 44. Cô trở thành nữ diễn viên Hàn Quốc đầu tiên giành chiến thắng tại một liên hoan phim quốc tế lớn.
Thành tích này giúp Kang Soo Yeon trở thành người nổi tiếng đầu tiên được truyền thông Hàn Quốc mệnh danh là “ngôi sao thế giới”.
Im Kwon Taek và Kang Soo Yeon có thể đã đưa Hàn Quốc lên bản đồ điện ảnh thế giới. Nhưng thế hệ nhà làm phim và diễn viên tiếp theo mới thực sự mở rộng danh tiếng của đất nước trong lĩnh vực điện ảnh, Korea Herald nhận định.
Oasis của Lee Chang Dong giành được giải thưởng cho đạo diễn xuất sắc. Nữ diễn viên Moon So Ri thông qua các bộ phim được giới phê bình đánh giá cao như Oldboy (2003) và Secret Sunshine cũng nhận được các giải thưởng lớn tại Liên hoan phim Venice 2002 hay Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Quốc tế Seattle.
Kim Ki Duk – nhà làm phim gây tranh cãi về phong cách và bị tố quấy rối tình dục – đã giành được những giải thưởng quốc tế như Sư tử vàng của Liên hoan phim Venice cho Pieta (2012) hay Gấu bạc cho Phim hay nhất tại Liên hoan phim Quốc tế Berlin nhờ Cô gái Samaritan.
Đạo diễn Hong Sang Soo, người nhận giải Gấu bạc cho The Woman Who Ran (2020) là cá nhân tài năng khác.
Đạo diễn cũng trở thành tâm điểm tranh cãi vì công khai ngoại tình với nữ diễn viên Kim Min Hee. Kim Min Hee cũng là người Hàn Quốc đầu tiên giành giải Gấu bạc cho Nữ diễn viên chính xuất sắc tại Liên hoan phim Quốc tế Berlin nhờ bộ phim On the Beach at Night Alone (2017).
Tuy nhiên, rất ít trong số phim kể trên có doanh thu phòng vé tốt. Oldboy được xem là một trong những phim vừa thành công về doanh thu vừa chiến thắng tại liên hoan phim lớn. Nhưng phim cũng chỉ thu về 14,98 triệu USD trên toàn thế giới.
Con số trên cho thấy sức hấp dẫn của phim Hàn Quốc tương đối hạn chế đối với khán giả toàn cầu. Lợi nhuận của các bộ phim chủ yếu dựa vào phòng vé trong nước.
Theo trang web Box Office Mojo của Mỹ, bộ phim ăn khách nhất mọi thời đại The Admiral: Roaring Currents (2014) thu về 131,6 triệu USD ở Hàn Quốc nhưng chỉ có 1,383 triệu USD trên toàn thế giới. Extreme Job (2019) có doanh thu phòng vé trên toàn thế giới là 120 triệu USD, trong đó 112 triệu USD đến từ phòng vé địa phương.
Ngay cả Train to Busan (2016) – bộ phim nổi tiếng toàn cầu, giúp Ma Dong Seok có được hợp đồng với Vũ trụ Điện ảnh Marvel – cũng có hơn một nửa doanh thu từ khán giả trong nước.
Parasite, Squid Game thay đổi cuộc chơi
Parasite của đạo diễn Bong Joon Ho ra mắt vào năm 2019 gần như là bộ phim “cây nhà lá vườn” đầu tiên được giới phê bình đón nhận và thành công trên toàn thế giới.
Bộ phim được đánh giá cao với các giải thưởng như Hình ảnh đẹp nhất, Đạo diễn xuất sắc, Kịch bản gốc xuất sắc và Phim truyện quốc tế hay nhất tại Lễ trao giải Oscar lần thứ 92. Đây là lần đầu một phim không nói tiếng Anh giành được giải Phim hay nhất. Đây cũng là lần đầu phim Hàn Quốc chiến thắng tại lễ trao giải Oscar.
Nhưng điều khiến Parasite nổi bật so với các bộ phim Hàn Quốc được giới phê bình đánh giá cao khác là ngoài giành giải Cành cọ Vàng hoặc Quả cầu Vàng, phim đoạt doanh thu phòng vé quốc tế rất khả quan.
Đây là bộ phim thành công thứ 31 trên thế giới trong năm 2019 và thu về tổng cộng 269 triệu USD. Parasite trở thành bộ phim Hàn Quốc sinh lợi cao nhất mọi thời đại. Quan trọng hơn, bộ phim chỉ thu về 71,4 triệu USD tiền bán vé địa phương. Trong khi đó, các dự án khác chủ yếu dựa vào doanh thu phòng vé địa phương.
Điều này cho thấy sức hấp dẫn toàn cầu của nội dung văn hóa Hàn Quốc đang tăng lên. Đặc biệt, thành công của Kpop, cụ thể là BTS hay Squid Game khiến giới chuyên môn củng cố quan điểm đó. Vừa qua, Liên hoan phim Cannes lần thứ 75 cũng có buổi công chiếu Hunt – bộ phim đầu tiên do ngôi sao Squid Game Lee Jung Jae làm đạo diễn.
Kể từ năm 2019, phim Hàn Quốc đã giành được ít nhất một giải thưởng trong hạng mục chính tại các liên hoan Venice, Berlin hoặc Cannes. Đây là những sự kiện được truyền thông Hàn Quốc mệnh danh là “Big 3”.
Giải thưởng không đủ để xác nhận vị trí của Hàn Quốc trong nền điện ảnh chính thống. Nhưng thành tích đó cho thấy vị thế của họ trên trường quốc tế rõ ràng đang ngày càng tăng lên.
