Đường tàu điện ngầm cao tốc Crossrail nối hai đầu phía đông và phía tây London sẽ đi vào hoạt động từ cuối tháng 5/2022.
Từ ngày 24/5, một đường tàu điện ngầm cao tốc mới nối đầu phía đông và phía tây London sẽ cách mạng hóa việc di chuyển trong thành phố. Ngày khánh thành giai đoạn một của đường tàu Elizabeth mới hay còn gọi là Crossrail được thông báo trên tài khoản mạng Twitter của dự án.
Đường tàu Elizabeth mới hay còn gọi là Crossrail dài gần 100km, bao gồm 42km đường hầm mới hoàn toàn qua trung tâm London. Những đường hầm kép có đường kính 6m và sâu tới 40m, chạy quanh co xung quanh nền móng các tòa nhà và vô số công trình khác.
Công nhân xây dựng mất 3 năm để đào đường hầm (từ năm 2012 đến 2015), sử dụng 8 cỗ máy đào hầm (TBM) nặng 1.000 tấn. Crossrail là dự án kỹ thuật lớn nhất Châu Âu và là đường hầm được đào với độ chính xác cực cao bên dưới một trong những thành phố đông dân nhất thế giới.
Đoàn tàu điện ngầm mới có thể chở 1.500 hành khách ở tốc độ 145 km/h, chạy qua bên dưới khu vực trung tâm London, Docklands, các quận tài chính, khu mua sắm, nhà hát ở West End và Heathrow, cũng như các vùng vành đai Essex, Kent và thung lũng sông Thames.
Khi mở cửa đầy đủ, đường tàu này sẽ rút ngắn thời gian di chuyển giữa khu trung tâm thương mại Canary Wharf và sân bay Heathrow xuống còn 38 phút thay vì ít nhất một giờ nếu sử dụng hệ thống tàu điện ngầm hiện nay hoặc hai giờ đi bằng taxi trong điều kiện ít tắc đường.
Khi đi vào hoạt động đầy đủ, công trình sẽ giúp sức chở bằng tàu điện ngầm của London tăng 10%. Nhà chức trách dự tính khoảng 200 triệu hành khách sẽ sử dụng đường tàu Crossrail mỗi năm.
Trong tháng 5, có 12 đoàn tàu/giờ chạy ở mỗi hướng qua đường hầm nằm giữa Abbey Wood ở đông nam London và Paddington, một trong những ga tàu chính của thành phố. Lịch trình chạy tàu đầy đủ ở Crossrail sẽ bắt đầu muộn nhất vào tháng 5-2023, với 24 đoàn tàu/giờ chạy theo mỗi hướng trên toàn mạng lưới.
Dự án được thông qua vào năm 2007, bắt đầu vào năm 2009 và dự kiến khánh thành năm 2018. Crossrail mở cửa muộn hơn 4 năm so với lịch trình và tiêu tốn 25 tỷ USD. Thị trưởng London Sadiq Khan tuyên bố bản thân từng “tức giận và thất vọng” về tình hình quản lý yếu kém kể từ năm 2018.
Tuy nhiên, bằng cách giúp cho khoảng 1,5 triệu người di chuyển trong vòng 45 phút từ trung tâm London và thay đổi hoàn toàn việc đi lại ở thủ đô, những người đứng sau Crossrail phải hy vọng rằng một khi dịch vụ ra mắt, tất cả “quá khứ” sẽ được tha thứ.
Mang đến sự thúc đẩy tinh thần và sự tự tin cho London
Chính xác thì Crossrail là con đường hầm liên kết Shenfield và Abbey Wood ở phía đông với Heathrow và Reading ở phía tây của thủ đô, cũng như kết nối các tuyến đường sắt đi lại hiện có với nhau. Với mục tiêu như vậy, nó sẽ đẩy nhanh việc đi lại xuyên thành phố, cung cấp vô số cơ hội hành trình mới và giải tỏa các tuyến giao thông quá đông đúc hiện có trên hệ thống tàu điện ngầm London, đặc biệt là Tuyến Trung tâm thường xuyên bị quá tải.
Khi đi vào hoạt động hoàn toàn, nó sẽ tăng 10% năng lực đường sắt của London – lần mở rộng mạng lưới giao thông lớn nhất của thành phố trong hơn 70 năm qua. London dự kiến sẽ phục vụ khoảng 200 triệu hành khách mỗi năm dự kiến khi Crossrail mở cửa hoàn toàn, mặc dù những dự báo đó đã được đưa ra trước đại dịch và hiện đã bị nghi ngờ bởi mô hình làm việc thay đổi nhanh chóng.
Ủy viên Giao thông vận tải của London, Andy Byford, cho biết trong một buổi xem trước phương tiện truyền thông tháng 2 năm 2022: “Crossrail sẽ là một động lực lớn cho tinh thần và sự tự tin của London khi nó mở cửa. Khi mọi người đến vào ngày đầu tiên, họ sẽ bị ngạc nhiên và bất ngờ bởi quy mô và độ yên tĩnh và êm ái của những chuyến tàu”
Quy mô chính xác của dự án vẫn còn chưa được tiết lộ, vì thế, bạn có thể thực hiện hành trình đó từ Canary Wharf – phía đông trung tâm thành phố, trong quận Docklands – đến sân bay Heathrow, phía tây London, để cảm nhận được những “hương vị” mới về tác động của Crossrail.
Hệ thống đường tàu với nội thất hiện đại bậc nhất châu Âu
Canary Wharf là một trong 10 trung tâm Crossrail mới được thiết kế không chỉ để làm nhà ga. Lối vào của nó là một khu phát triển 5 tầng nằm trên một khu phố cổ, các cửa hàng nhà ở, nhà hàng và thậm chí là một khu vườn trên sân thượng. Nó khác biệt hoàn toàn với các lối vào đường hầm truyền thống với chỉ 1 vài cầu thang dẫn bạn xuống.
Sử dụng thẻ của bạn để đi xuống các thang cuốn hoành tráng đến các đường hầm hang động cách mặt đất khoảng 21 mét. Sau khi bạn đã tiếp cận xuống hệ thống đầy đủ hơn, bạn sẽ nhận ra sự khác biệt, so với những đường hầm chật chội và những chuyến tàu Lilliputian của hệ thống tàu điện ngầm lâu đời nhất thế giới, Elizabeth Line có quy mô và độ lớn chưa từng thấy ở London.
Những đường hầm rộng và thoáng dẫn đến những sân ga lớn được thiết kế đủ để chứa hàng trăm hành khách đang đợi tàu, với các tấm kính chắn ở mép đường ray để ngăn chặn nguy cơ ai đó có thể bị rơi xuống gầm tàu.
Lối vào không cần đi bộ được cung cấp từ đường phố đến xe lửa tại tất cả các ga Crossrail, giúp tất cả du khách có thể tiếp cận được, bất kể họ có di chuyển hay không. Bất ngờ, bạn sẽ thấy những đoàn tàu màu xanh và xám lao đến trong im lặng từ phía đông, tiếp đó, hai hệ thống cửa đồng loạt mở ra để đón khách vào bên trong.
Sau đó, họ có thể ngồi xuống những chiếc ghế băng đầy màu sắc, được bọc bằng màu tím, xanh và xám đặc trưng của Elizabeth Line, chạy dọc theo 9 toa dài của đoàn tàu. Cơ sở nội thất rộng và thoái của tài với các kết nối rộng rãi giúp bạn có thể đi bộ giữa các toa. Đó thực sự là một thế giới khác xa với các chuyến tàu ống truyền thống của London. Một vài giây sau, cửa trượt đóng lại và chúng ta có thể tăng tốc để di chuyển đến điểm dừng tiếp theo.
Kết nối những địa điểm quan trọng nhất thành phố
Whitechapel, gần các trung tâm sáng tạo của London ở Shoreditch và Hoxton, là một nút giao thông hiện đại của thành phố – là nơi xuất phát của các tuyến xe điện ngầm và xe bus quan trọng của London chạy khắp phía bắc, đông và đông nam London. Việc kết hợp Crossrail vào một không gian vốn đã đông đúc bên dưới nhà ga hiện tại được chứng minh là một trong những thách thức lớn nhất của dự án.
Phía Tây của thành phố là Phố Liverpool ở trung tâm khu tài chính của Thành phố Luân Đôn. Tại đây, những tàn dư của lịch sử đã bị dỡ bỏ trước khi công việc xây dựng có thể bắt đầu. Gần 4.000 bộ xương từ khu chôn cất Bedlam, một bệnh viện tâm thần nổi tiếng trước đây, đã được các nhà khảo cổ học phát hiện, cũng như hàng nghìn đồ tạo tác có từ thời La Mã.
Tiếp đến là Farringdon – nơi đặt trụ sở của vô số tập đoàn, công ty luật và hãng truyền thông lớn, chưa kể đến khu kim cương Hatton Garden và Trung tâm Barbican. Đây cũng là nơi các đường hầm đông-tây của Crossrail gặp các tuyến Circle, Metropolitan và Hammersmith & City bận rộn của London Underground, cũng như tuyến đường bắc-nam dành cho tuyến xe lửa Thameslink chạy.
Khi Crossrail đi vào hoạt động, Farringdon có thể sẽ trở thành nhà ga xe lửa nhộn nhịp nhất của London và một trong những trung tâm giao thông quan trọng nhất của Vương quốc Anh, nhờ vào nút giao với Thameslink. Các chuyến tàu Thameslink – trong đó có 24 chuyến mỗi giờ – đã kết nối trung tâm London với các sân bay Gatwick và Luton, Cambridge và Brighton trên bờ biển phía nam của Anh. Farringdon đã và đang chuẩn bị cho khoảnh khắc đặc biệt với ánh đèn lung linh của nó.
Để phục vụ cho lượng khách đang tăng nhanh, nhà ga này đã được tái phát triển hoàn toàn trong thập kỷ qua, bao gồm các sảnh vào mới với mái nhà hoa văn kim cương đặc biệt và các cơ sở hành khách được mở rộng đáng kể, các lối vào mới và các đường hầm dành cho người đi bộ bổ sung giữa các tuyến.
Tiếp tục di chuyển về phía tây là đường Tottenham Court, nơi tuyến đường sắt mới được nối một cách khéo léo giữa các đường hầm và thang cuốn của ga tàu điện ngầm London hiện tại ở một địa điểm cách đường hầm Crossrail và Northern Line một khoảng hơn hai mét.
Khu vực giữa Farringdon, Tottenham Court Road và Bond Street, điểm dừng chân tiếp theo, là khu mua sắm và giải trí sầm uất nhất London. Bên dưới các nhà hát và phòng thu âm của Soho, các kỹ sư của Crossrail đã phải phát triển các đường ray “phiến nổi” đặc biệt để giảm bớt tác động của các đoàn tàu chạy qua. Các tấm sàn theo dõi Bespoke được gắn trên hàng nghìn lò xo để giảm thiểu việc truyền tiếng ồn và độ rung xuống nền đất xung quanh.
Đến Paddington, nhà ga chính của London dành cho các tuyến đường sắt đi về phía Tây, bạn sẽ thấy những phần thấp hơn của hệ thống Crossrail với vẻ đẹp đáng ngạc nhiên. Một rãnh sâu xuất hiện bên cạnh “nhà thờ đường sắt” năm 1854 được thiết kế bởi kỹ sư Isambard Vương quốc Brunel. Một khoảng rộng với mái che bằng thép và kính cho phép ánh sáng ban ngày tự nhiên tràn vào không gian dưới lòng đất.
Điểm tiếp nói cuối đường hầm giao với mặt đất
Paddington đánh dấu điểm cuối phía tây của đường ray Crossrail mới. Tiếp tục về phía tây và nhô lên trên mặt đất, các đoàn tàu sẽ chuyển sang đường ray của Đường sắt Great Western cũ, dùng chung với các đoàn tàu Đường sắt Quốc gia hiện có, với tuyến đường nước rút qua các vùng ngoại ô của Acton, Ealing Broadway và Southall trước khi đi vào các đường hầm bên dưới Heathrow.
Toàn hệ thống có 13 điểm dừng và mất khoảng 38 phút sau khi rời Canary Wharf, chúng ta sẽ đến nhà ga số 2 và 3 của Heathrow, bạn có thể dành nhiều thời gian cho việc mua sắm. Crossrail vẫn tiếp tục kéo dài qua Heathrow đến các thị trấn đi lại Slough và Reading, trong khi ở phía đông Canary Wharf, tuyến sẽ tiếp tục qua các ga đi lại đông đúc của Essex và cung cấp một liên kết mới nhanh chóng đến Abbey Wood.
Những cải tiến toàn diện để mang đến sự hoàn hảo
Để chuẩn bị cho Crossrail, hơn 1 tỷ bảng Anh (1,5 tỷ USD) đã được chi để nâng cấp 31 nhà ga và đường ray hiện có. Công tác nâng cấp này cũng bị gián đoạn chút ít khi đi qua một số tuyến đường đi lại nhộn nhịp nhất của Anh. Các nền tảng được mở rộng, cơ sở vật chất được cải thiện và sự di chuyển nhanh chóng không phải đi bộ nhiều sẽ làm biến đổi hành trình của hàng triệu hành khách ở đây.
Theo dự tính, từ năm 2026, các chuyến tàu Crossrail cũng sẽ ghé vào một điểm trung chuyển vận tải mới trị giá 1,67 tỷ bảng Anh (2,2 tỷ USD) tại Old Oak Common, phía tây Paddington. Tại điểm này, sẽ có những tuyến đường kết nối nhanh chóng đến Midlands, phía bắc nước Anh và Scotland thông qua Cao tốc 2 (HS2). Tuyến cao tốc này đang được xây dựng và sẽ đi vào hoạt động khi tuyến đường sắt đạt 354 km/h mở trong các giai đoạn từ năm 2029 đến năm 2040.
Crossrail là một dự án có độ phức tạp đáng kinh ngạc, quy mô các công trình dân dụng của nó cũng đã đủ ấn tượng. Một đội ngũ khổng lồ gồm các nhà lập kế hoạch, kỹ thuật viên và các kỹ sư cũng phải tích hợp liền mạch tuyến mới vào hai tuyến đường sắt hiện tại khá khác nhau có từ thế kỷ 19 – mà không làm gián đoạn các dịch vụ chuyên sâu của nó. Đội tàu gồm 70 đoàn tàu được chế tạo theo mục đích phải chạy an toàn và đáng tin cậy trên ba hệ thống tín hiệu khác nhau, yêu cầu phần mềm đặt trước và một giai đoạn thử nghiệm kéo dài.
Đằng sau đó là hàng chục hệ thống khác kiểm soát nguồn điện, ánh sáng, luồng không khí, camera quan sát, hệ thống thông tin liên lạc và an toàn, thông tin hành khách, hàng trăm thang máy và thang cuốn,… Mạng lưới này cũng đã trải qua nhiều tháng thử nghiệm và “chạy trong bóng tối”, bao gồm thử nghiệm trực tiếp với các tình nguyện viên và diễn tập sơ tán khẩn cấp.
Dự án đồ sộ, vượt mức cả về thời gian lẫn kinh phí
Việc để vô số hệ thống hoạt động cùng nhau một cách đáng tin cậy là lý do chính của sự chậm trễ và sự vượt mức về ngân sách. Howard Smith, giám đốc hoạt động của Transport for London, đã thừa nhận vào đầu năm nay: “Việc kết hợp các hệ thống tín hiệu, hệ thống liên lạc và phần mềm điều khiển tín hiệu và các chuyến tàu lại với nhau, đó là phần việc đã mất nhiều thời gian để hoàn thành hơn kế hoạch.”
Nó phải hoàn hảo. Chúng tôi mất thêm vài tuần để có những người thực sự yêu thích môi trường xung quanh còn hơn là để họ thất vọng về độ tin cậy. Trong quá trình thử nghiệm, có những ngày, tỷ lệ đúng giờ là 98%, nhưng một số ngày đã là 80% và điều đó là chưa đủ.”
Tuy nhiên, dự kiến thử nghiệm thêm một vài tuần này đã không được thực hiện. Ban đầu Crossrail dự kiến ra mắt vào năm 2018. Sau khi ủy quyền một báo cáo độc lập về những thất bại của dự án, Thị trưởng London Sadiq Khan – người nhậm chức năm 2016, thay thế Thủ tướng Boris Johnson hiện nay – đã phản ứng dữ dội khi các tài liệu được công bố vào tháng 12/2018, dự án đã bị quản lý sai trong hơn 5 năm. Khan cho biết vào thời điểm đó: “Tôi vẫn vô cùng tức giận và thất vọng về sự chậm trễ lẫn chi phí vượt mức.”
Điều đó khiến dự án trở nên tồi tệ hơn. Trở lại thời điểm vào tháng 8/2018, các ông chủ của Crossrail đã nói với Khan rằng vẫn đang làm việc cho đến ngày ra mắt vào tháng 12 năm đó. Nhưng chỉ ba tuần sau, họ đẩy lùi thời gian ra mắt lại một năm. Sau đó, vào tháng 4/2019, họ cho biết họ cần ít nhất 18 tháng nữa – thời hạn sau đó đã được kéo dài sang năm 2022. Văn phòng Kiểm toán Quốc gia của Vương quốc Anh đã đổ lỗi cho một lịch trình “không thực tế” gây ra sự chậm trễ trong một báo cáo tháng 5/2019.
Những rắc rối của một dự án khổng lồ từ chi phí vượt mức, sự mất niềm tin do những lời hứa suông, thay đổi ưu tiên chính trị và sự phản kháng của công chúng đối với những gián đoạn do các dự án lớn về công trình dân dụng gây ra đã dẫn đến việc tạm dừng đề xuất “Crossrail 2” nối phía đông bắc London với các vùng ngoại ô phía tây nam. Có thể sẽ phải mất nhiều thập kỷ trước khi thành phố thích nghi được với mạng lưới đường sắt ngầm nhanh chóng, công suất lớn rộng lớn hơn mà các thành phố như Paris và Hồng Kông đang sử dụng.
Ngoài ra, những dự báo về số lượng hành khách và doanh thu đầy tham vọng được đưa ra trước cú sốc của đại dịch dường như không thể đáp ứng được trong nhiều năm, tạo ra áp lực rất lớn lên nguồn tài chính vốn đã căng thẳng của Giao thông vận tải cho London, sử dụng cho việc tổ chức điều hành tàu điện ngầm, xe lửa và xe buýt của thành phố.
Biểu tượng mới của London
Tuy nhiên, bất chấp những tranh cãi xung quanh nó, dư luận đang tỏ ra ủng hộ. Nhà báo lĩnh vực đường sắt Wolmar, nói: “Nhiều người, bao gồm cả tôi, hoài nghi về những dự án lớn. Có những lời chỉ trích chính đáng đối với dự án ở Crossrail, và một số câu hỏi khó xử với các khu vực còn lại của Vương quốc Anh so với thủ đô. Bất chấp sự gián đoạn gây ra ở một số khu vực nhạy cảm như Thành phố và Mayfair, phần lớn công việc không bị chỉ trích nhiều. Theo một cách nào đó, khía cạnh đáng chú ý nhất của dự án Crossrail là khả năng tàng hình của nó.”
Wolmar cho biết thêm: “Bất chấp những cảnh báo trước, không nghi ngờ gì rằng Crossrail là một kế hoạch tuyệt vời. Nó dường như được thiết lập để trở thành biểu tượng cho London giống những chiếc xe buýt màu đỏ, những đường hầm dài hay Nelson’s Column”.
Và cuối cùng, khi nó được mở cửa, Crossrail sẽ là một sự tôn vinh lâu dài đối với hàng nghìn kỹ sư, nhà thiết kế, thợ đào đường hầm và kỹ thuật viên đã biến nó thành hiện thực trong thập kỷ qua. Vào năm Đại Lễ Bạch Kim của Nữ Hoàng Elizabeth II, tuyến đường sắt mới đáng chú ý mang tên bà cuối cùng cũng có thể bắt đầu thực hiện những lời hứa của mình với người dân London.
Theo CNN
